“Onze familie wil een hefboom zijn voor duurzame vooruitgang”

Hoewel velen meenden dat de coronapandemie de verschuiving naar duurzaam beleggen zou vertragen, gebeurde precies het tegenovergestelde: duurzaam beleggen nam een enorme vlucht. Getuige daarvan de brief van BlackRock-topman Larry Fink aan CEO’s begin dit jaar, waarin hij belooft om de klimaatverandering centraal te stellen in de beleggingsstrategie van het bedrijf.

De Belgisch-Nederlandse investeringsmaatschappij VP Capital, opgericht door de familie Van Puijenbroek, besliste in 2018 om duurzaamheid stevig te verankeren in zijn strategie. “Die beslissing kwam er niet zomaar”, zegt Guus van Puijenbroek. “Mijn betovergrootvader startte vijf generaties geleden het textielbedrijf HAVEP op en voerde vanaf het eerste uur een sociaal beleid voor de werknemers. Zijn op dat moment erg progressieve visie op maatschappelijk bewust ondernemen delen we vandaag nog altijd. We bouwen er nu op voort met een overkoepelende duurzaamheidsstrategie, helemaal in de geest van deze tijd.”

Investeringsfamilie Van Puijenbroek komt oorspronkelijk uit Sint-Niklaas, maar wijkt in de negentiende eeuw uit naar Goirle in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. Daar richt Hendrik van Puijenbroek met een startkapitaal van 1500 gulden (zo’n 680 euro) HAVEP op. Vele generaties later zijn de meeste familieleden naar België teruggekeerd. Het familiebedrijf HAVEP, dat duurzame bedrijfskleding maakt, bestaat nog steeds. Ondertussen is de familie ook aandeelhouder van Mediahuis en eigenaar van Q-lite. Ze investeren hun kapitaal ook in andere grote en kleine bedrijven in Vlaanderen en Nederland. De focus ligt op energie, water, gezondheid, media, smart industries, textiel, agrifood en vastgoed.

De basis voor jullie duurzaamheidsstrategie werd gelegd in 2018. Wat was de aanleiding?

“In onze eigen bedrijven voerden we al eerder een duurzaamheidsbeleid in. Zo lanceerden we met HAVEP in 2012 bedrijfskleding die volledig cradle-to-cradle-gecertificeerd was, een primeur in die branche. Het werd een commerciële flop, omdat niemand daar op dat moment mee bezig was. Nu profiteren we van die vroege duurzame innovatie en gaan duurzame collecties vlot over de toonbank.”

“We zijn bovendien altijd al langetermijninvesteerders geweest. Voor al onze investeringen kijken we verder dan het financiële rendement, we willen vooral een hefboom zijn voor duurzame vooruitgang. Tot 2018 hadden we geen overkoepelende duurzaamheidsstrategie voor ons investeringsportfolio en waren we nog niet bezig met een uitgebreide rapportage over onze impact. Omdat ons vorige strategieplan afliep, was dat het uitgelezen moment om daar verandering in te brengen. We pakten het meteen grondig aan. Op basis van een nulmeting formuleerden we concrete doelstellingen en targets voor de periode 2019-2023.”

Was de rest van de familie meteen overtuigd?

“De oudere generatie was wel wat terughoudender, omdat ze bang waren voor greenwashing. Maar al snel zagen ze in dat we het secuur wilden aanpakken. Ze hebben onze initiële doelstellingen zelfs aangescherpt (lacht). Iedereen in de familie is er immers van overtuigd dat dit de manier is om de toekomst voor de volgende generaties te verzekeren. Want door duurzaamheid te verweven in onze strategie maken we onze bedrijven futureproof en proberen we te zorgen dat volgende generaties kunnen rekenen op een stabiele maatschappij en gezonde planeet.”

Duurzame frontrunners

Wat houdt jullie duurzaamheidsstrategie precies in?

“Het is onze missie om tegen 2023 onze negatieve impact significant te verlagen en onze positieve impact te vergroten. Dat eerste doen we door onze bedrijven en portefeuille door te lichten én door onze eigen CO₂-voetafdruk te verlagen. Een positieve impact genereren we door te investeren in oplossingen die een antwoord bieden op de belangrijke uitdagingen die van tel zijn binnen onze acht investeringsdomeinen. Denk maar aan voedzame voeding beschikbaar maken voor iedereen, het gebrek aan betaalbare woningen aanpakken, het gebruik van grondstoffen in de textielsector verduurzamen, actie ondernemen tegen de plasticsoep en ga zo maar door. Met onze impactinvesteringen willen we inspelen op die challenges en solutions. Voorbeelden daarvan zijn Mosameat, Protix, Northvolt, Vibers, Aquaporin, Spin Dye, Pieter Pot.”

Jullie duurzaamheidsstrategie omvat vijf concrete doelen. Zo willen jullie van bedrijven waarin jullie een meerderheidsbelang hebben tegen 2023 echte frontrunners maken in de transitie naar een duurzame en sociale economie. Hoe pakken jullie dat aan?

“Jaarlijks laten we de bedrijven doorlichten op het vlak van milieu, maatschappij en goed bestuur. Het resultaat is een ESG-score (environment, social & governance, red.) op vijf onderwerpen. Ze krijgen bovendien een impactscore die aangeeft in welke mate ze bijdragen aan oplossingen voor de key challenges die we naar voren hebben geschoven.We laten een goede vooruitgang optekenen, met een totaalscore van 6,8/10 (dat was 6/10). Maar onze ambities reiken verder.”

“Essentieel is dat we ons niet beperken tot laaghangend fruit. We willen dat de bedrijven echte voorlopers worden in hun domein, door nieuwe technologieën of producten te ontwikkelen of vooruitstrevende businessmodellen op te zetten. Zo hebben we Q-lite, een bedrijf gespecialiseerd in digitale displays en de bijbehorende software, aangemoedigd om een circulair businessmodel te lanceren waarbij ze ‘displays as a service’ aanbieden. Hun pionierswerk heeft geloond, want het concept slaat aan. Meerdere Nederlandse en Belgische gemeentes hebben al een circulair Q-LED-scherm staan.”

Hoe reageerden jullie bedrijven op deze aanpak?

“De ondernemingen waar we eigenaar van zijn, hebben de visie helemaal omarmd. Het begint vaak met enkele trekkers binnen het bedrijf en sijpelt dan door naar de hele organisatie. Zo heeft Batenburg Techniek, een technische dienstverlener actief in de smart industry, een geheel eigen duurzaamheidsstrategie ontwikkeld, gebaseerd op de Sustainable Development Goals (SDG’s). Op enkele jaren tijd hebben ze grote stappen vooruit gezet.”

Jullie zijn eigenaar van bedrijven in de textiel- en de landbouwsector, twee sectoren die momenteel niet bepaald duurzame koplopers zijn. Hebben jullie er niet over nagedacht om die bedrijven te verkopen?

“Die sectoren hebben het inderdaad moeilijker om te vergroenen. In de textielsector ontbreekt bijvoorbeeld de technologie om helemaal circulair te zijn. Daarom hebben we het Textile Innovation Fund opgericht, waarmee we nieuwe technologische innovaties een duwtje in de rug geven. In ons landbouwbedrijf beweegt ook heel wat. Zo bekijken we onder andere de mogelijkheden van regeneratieve landbouw (waarbij er een verhoogde aandacht is voor bodemherstel, biodiversiteit, koolstofopslag).”

“Natuurlijk hebben we discussies gevoerd over het afstoten van die bedrijven. Uiteindelijk kozen we ervoor om voorlopig naar oplossingen te blijven zoeken. Want als die bedrijven in de handen van derden komen, hebben we geen garantie dat ze de ingeslagen groene weg zullen blijven volgen, terwijl dat voor ons fundamenteel is.”

“Fondsenbeheerders vragen meer uitleg wanneer ze op bepaalde criteria slecht scoren in ons progress report. Onze ESG-analyses zetten hen dus aan tot nadenken”

Score openbaar

Welke doelstellingen hebben jullie geformuleerd voor jullie investeringen?

“We hebben ook de fondsen waarin we investeren grondig geanalyseerd. De fondsbeheerders werden beoordeeld op hun ESG-beleid en de bedrijven die die fondsen ondersteunen kregen een impactscore. We hebben de evaluatie met hen gedeeld en de verbeterpunten aangegeven. Zo proberen we hen uit te dagen om de lat hoger te leggen.”

“Tegen 2023 willen we bovendien minstens 45 procent van ons vermogen investeren in bedrijven en organisaties die oplossingen bieden voor de key challenges die we geformuleerd hebben.”

Is het niet moeilijk om fondsen en de bedrijven waarin ze investeren te beïnvloeden?

“Dat is inderdaad niet eenvoudig. Het helpt dat we de score die we aan de fondsen geven openbaar maken in ons progress report. We hebben al gemerkt dat veel fondsenbeheerders meer uitleg vragen als ze op bepaalde criteria slecht scoren. Onze analyses zetten hen dus aan tot nadenken. Bovendien wordt de Europese regelgeving strenger, waardoor meer fondsenbeheerders op de kar springen.”

“Bij bedrijven waarin we investeren, hebben we vaak een zitje in de raad van bestuur. Daar kunnen we het topic van duurzaamheid agenderen. Dat heb ik bijvoorbeeld gedaan bij Mediahuis. Zij hebben nu een strategie ontwikkeld waarin ze onder andere het streven naar onafhankelijke en kwaliteitsvolle journalistiek hebben verankerd.”

Jullie willen CO₂-neutraal worden. Zullen jullie dat doel bereiken?

“We zijn sinds 2019 als VP en enkele van onze bedrijven CO₂-neutraal, in 2020 voor alle bedrijven waar we meer dan 50 procent van de aandelen hebben. We hebben daarvoor een certificaat ontvangen van CO2logic (een Belgisch klimaatadviesbureau dat bedrijven begeleidt om het internationaal erkende CO₂-Neutral-label te behalen, red.). Omdat we dat doel hebben behaald, zijn we nu al een stap verder gegaan door ons te engageren voor de science-based targets. Voor VP Capital zelf nemen we scope 1 (directe emissies), 2 (indirecte emissies) en 3 (indirecte emissies die ontstaan bij leveranciers en bij de eindgebruiker) mee in rekening. Voor onze bedrijven houden we het op scope 1 en 2. Dat betekent overigens wel dat we nog een tandje moeten bijsteken. We hopen tegen volgend jaar onze becijferde doelstellingen voor 2030 officieel bekend te maken. Daarnaast zijn we gestart met een traject om een B Corp-organisatie te worden. Ook dat wordt een hele uitdaging. Als het lukt, zullen we de eerst familiale investeringsmaatschappij met een B Corp-label zijn in de Benelux.”

Willen jullie ook andere vermogende families aanzetten om meer te investeren in duurzame ondernemingen?

“Dat is inderdaad een van onze doelstellingen. We willen onze kennis, ervaring en netwerk delen met anderen die het verschil kunnen maken. Vorig jaar hadden we een rondetafelgesprek gepland waarvoor we zo’n dertig families uit Nederland en België hadden uitgenodigd. Ze zijn daar toen bijna allemaal op ingegaan. Helaas is dat evenement niet kunnen doorgaan door COVID-19, maar we hopen het in september opnieuw te organiseren. Op die manier willen we onze verantwoordelijkheid nemen en onze visie op duurzame vooruitgang ook in andere families laten binnensijpelen.”