Hoe verduurzamen we de productie van warmte?

Luminus Solutions is een relatief jong bedrijf, maar heeft al 25 jaar ervaring (zie kader). Samen met hun klanten zoeken ze naar manieren om over te schakelen op groene energie of hun processen energie-efficiënter te maken. Tomas Geeraert, Project Development Manager bij Luminus Solutions: “Eerst en vooral bekijken we hoe we hun energieverbruik kunnen optimaliseren. Bijvoorbeeld door te onderzoeken of ze van stoom op heet water kunnen overschakelen. Het kost namelijk heel veel fossiele energie om stoom te produceren. In de jaren zeventig en tachtig werd stoom gebruikt omdat het makkelijk transporteerbaar is. Maar voor toepassingen waarvoor je een temperatuur nodig hebt die lager is dan 100°C hoef je geen stoom te gebruiken. Heet water is een prima alternatief voor het verwarmen van ruimtes en proceswater, voor warmeluchtdrogers …”

Restwarmte recupereren

Je kan ook op een duurzame manier aan heet water komen, zonder fossiele brandstoffen te gebruiken. Bijvoorbeeld door restwarmte te recupereren. “Afvalwater dat relatief proper is en koelwater moet je sowieso afkoelen. Zo mag je water pas lozen in oppervlaktewater als het minder dan 30°C warm is. De temperatuur van thermische energie die vrijkomt door het water af te koelen, kan je via een warmtepomp verhogen tot 60 à 70°C. Stel dat een bedrijf 50 kubieke meter afval- of koelwater per uur aan 40°C ter beschikking heeft, dan kan het daarmee ongeveer 750 kilowatt aan thermische energie bij 85°C produceren. Laat het proces 6000 uren lopen en het gaat al om 4500 megawatt. Je verbruikt natuurlijk wel iets meer elektriciteit omdat je een warmtepomp moet aandrijven, maar je gasverbruik daalt wel stevig.”

Bedrijven kunnen trouwens subsidies krijgen als ze restwarmte hergebruiken. “De call Groene Warmte wordt twee keer per jaar gelanceerd. Dit jaar zit er meer geld in de portefeuille omdat de Vlaamse overheid kan putten uit het Herstelfonds van de EU.”

WKK installeren

Een warmte-krachtkoppeling (WKK) installeren is een goede manier om het proces van warmteproductie efficiënter te maken. Een WKK is namelijk een centrale waarmee je elektriciteit én warmte produceert.

Jarenlang kregen bedrijven die een WKK zetten subsidies onder de vorm van warmtekrachtcertificaten voor de hoeveelheid primaire energie die ze bespaarden. Maar vanaf 2023 schrappen de Vlaamse en Waalse overheid de warmte-krachtcertificaten voor nieuwe installaties die op fossiele brandstoffen draaien. Veerle Vandevorst, sales en marketing coördinator bij Luminus Solutions: “Dat vinden we jammer. Er zijn tal van voordelen verbonden aan een WKK, ook al werkt die niet op groene energie. Zo levert een gekoppelde opwekking van warmte en elektriciteit 25 tot 30 procent meer rendement op dan wanneer je ze apart opwekt. Een WKK is ten slotte in vele gevallen complementair met zonnepanelen, zonneboilers en andere hernieuwbare energiebronnen. In de winter, wanneer er onvoldoende zon is, levert de WKK op een efficiënte manier elektriciteit en warmte. In de zomer kan meer stroom geleverd worden door zonnepanelen en draait de WKK niet of op een laag pitje, omdat de vraag naar warmte minder groot is.”

Warmtedistributienetwerk

Geeraert: “Zowel bij warmtepomp- als WKK-projecten evalueren we het bestaande warmtedistributienetwerk en stellen we mogelijke verbeteringen voor. WKK’s en warmtepompen hebben hogere rendementen als distributienetwerken goed gedimensioneerd zijn en de warmteafgifte correct wordt geregeld. In CenterParcs bijvoorbeeld hebben we WKK’s geïnstalleerd en tegelijkertijd hun warmtenet geoptimaliseerd, zodat het zwembadwater efficiënter opgewarmd wordt.”

Op termijn zullen WKK’s meer en meer op groene energie draaien. “Die bestaan al”, zegt Geeraert. “Vergistingsinstallaties hebben baat bij zo’n WKK om het vergistingsproces op te warmen. Ze kunnen het teveel aan biogas opzuiveren tot biomethaan, het injecteren in het aardgasnetwerk en de garanties van oorsprong verkopen aan bedrijven die een WKK in huis hebben gehaald.” Maar voorlopig is het aanbod aan groen gas nog beperkt. “In de toekomst zal de markt wel openbloeien, zeker als het aanbod uit het buitenland stijgt.”