Flexibele planning bij Indaver houdt de kringloop rond

Als afvalverwerker ontfermt Indaver zich zowel over ons huishoudelijk afval als over de diverse afvalstromen van industriële spelers. In de praktijk betekent dat een ontzagwekkende diversiteit aan materialen met soms gevaarlijke eigenschappen. Daarvoor zoekt Indaver telkens veilige en efficiënte manieren om ze te verwerken, terug te winnen als nieuwe grondstoffen of er nuttige energie mee op te wekken. Het doet daarbij een beroep op installaties in eigen beheer en op de faciliteiten van derden. Dat is een complexe puzzel om te maken, zelfs in de beste omstandigheden. Het wordt er niet makkelijker op als heel de maatschappij op haar grondvesten davert, zoals bij een wereldwijde pandemie of oorlog in Europa.

“Onze toeleveringsketen is helemaal anders dan die van een klassiek bedrijf”, zegt Annick Van Driessen, International Director Supply Chain bij Indaver. “Het is de productie bij de klant die de aanvoer naar onze installaties bepaalt. Huishoudelijk afval is onder normale omstandigheden vrij voorspelbaar. De stromen van industriële klanten zijn moeilijker te voorspellen. Die hangen nauw samen met hun productiecampagnes, de stilstanden van hun installaties en hun toeleveringsketen. Sinds de coronacrisis zijn de industriële toeleveringsketens over heel de wereld op losse schroeven komen te staan. Een bekend voorbeeld is het tekort aan computerchips, dat onder meer de productie van nieuwe auto’s verstoorde.”

Op welke manier voelt Indaver de impact van die verstoorde toeleveringsketens?

“Vroeger zagen we in Europa een redelijk stabiele productie in relatie tot de verwerkingscapaciteit. Sinds de coronacrisis is dat anders. Daar zijn verschillende redenen voor. Veel van onze klanten zagen zich bijvoorbeeld genoodzaakt om hun grondstoffen bij andere leveranciers te halen. Vaak konden ze de chemische producten die ze gewoonlijk gebruiken niet meer krijgen en moesten ze hun processen aanpassen. Daardoor zijn ook de afvalstromen die wij ontvangen niet meer hetzelfde en moeten wij soms andere processen of installaties gebruiken om ze te verwerken. Dat zagen we vooral in de chemische sector.”

“Je ziet ook dat de volumes sterk schommelen. Een aantal van onze grote klanten zijn farmaceutische bedrijven. Tijdens de coronacrisis zijn die plots veel meer en andere producten – bijvoorbeeld vaccins – gaan produceren. Daarbovenop werd een deel van het medische afval dat vroeger niet als risicohoudend beschouwd werd, opeens wel risicohoudend. We moeten het dus op een andere manier verwerken, terwijl de volumes de hoogte in gaan. We kunnen dat in zekere mate compenseren door bepaalde afvalstromen te verschuiven naar andere installaties. Maar in Europa hebben we geen verwerkingscapaciteit op overschot, zeker niet voor stromen uit de industrie en de farmaceutische sector.”

“Tijdens de coronacrisis zijn de vraag en het aanbod van afvalverwerking erg uit balans geraakt en dat is nu nog altijd zo. Wat later zorgde de situatie in Oekraïne voor hoge energieprijzen. Daardoor viel de consumptie terug, werden er stocks opgebouwd en zaten tussenopslaglocaties weer vol. Dat maakt de logistieke organisatie complexer en duurder.”

Hoe gaat Indaver om met de onzekerheden in de eigen toeleveringsketen?

“In het verleden was het voldoende om te focussen op de korte termijn. De spelers op de afvalmarkt werken goed samen om de capaciteit in Europa zo efficiënt mogelijk in te vullen. Dus als een klant belde, vonden wij een oplossing binnen enkele weken. Concreet betekent dat: een slot vastleggen in een van onze eigen verwerkingsinstallaties of bij een derde partij. Maar we merkten dat er steeds meer druk kwam op de planningsafdelingen. Kortetermijnplanning werkte niet meer.”

“Daarom hebben we Sales & Operations Planning (S&OP)-processen geïmplementeerd. Dat impliceert een nauwe samenwerking met de salesafdeling en de verwerkingsinstallaties om – op middellange termijn – de vraag in balans te brengen met de verwerkingscapaciteit. Daar zijn we mee gestart in 2019, net voor corona. Toen de eerste supplychaincrisis toesloeg, hadden we een goed draaiend proces.”

“Nu werken we een ruwe capaciteitsplanning (RCCP) uit voor de middellange termijn, een doorkijk voor de situatie zes weken tot drie maanden verder. Als er dan een onbalans is tussen vraag en verwerkingscapaciteit, kunnen we nog tijdig acties nemen en bijsturen. Dat neemt de druk weg bij de kortetermijn-planningsafdelingen.”

“Goede communicatie, vooral met onze klanten, is daarbij essentieel. Onze industriële klanten werken vaak met productiecampagnes, of er komen nieuwe stromen vrij tijdens het onderhouden en reinigen van hun installaties. Als klanten dat tijdig aankondigen, kunnen wij alvast kijken welke verwerkingstechnologie er nodig is en of er (alternatieve) capaciteit voorhanden is. Door veranderende wetgeving komen er soms ook nieuwe afvalstoffen op de markt. Er komen nu bijvoorbeeld veel PFAS-houdende stromen op ons af. We hebben daar goede verwerkingsoplossingen voor, maar de vraag is zeer groot. Daarom investeren we in bijkomende waterzuiveringstechnologieën om dat materiaal met minimale impact op het milieu te verwerken.”

“Als een hogere vraag gepaard gaat met verminderde verwerkingscapaciteit, bijvoorbeeld vanwege geplande shutdowns van de verwerkingsinstallaties, gaan we samen met onze klanten op zoek naar een oplossing. Zij kunnen hun campagnes uitstellen of de afvalstoffen worden tijdelijk opgeslagen voordat ze verwerkt worden.”

Met welke factoren moet je rekening houden bij Sales & Operations Planning?

“Je moet weten dat we met heel grote volumes en veel verschillende materialen werken. In Antwerpen alleen al verwerken we ongeveer 700.000 ton op jaarbasis. Industrieel afval bestaat bovendien uit duizenden soorten chemische stoffen, in verschillende vormen: vaste stof, vloeistof of pasteus – de consistentie van chocopasta.”

“Voor elke klant doen we eerst een aanvaardingsonderzoek van de verwachte afvalstromen, als onderdeel van het salesproces. Voor we een offerte en contract opstellen, onderzoeken we dus eerst of we het afval kunnen verwerken en met welke techniek: verbranden met of zonder energierecuperatie, recyclage van water, fysicochemische behandelingen ... Het is heel belangrijk dat de klanten ons goed informeren, want zij kennen het proces waar de stroom van afkomstig is. Wij controleren op het moment van aanlevering de geleverde vracht nog eens om te zien of die overeenkomt met de afspraken.”

“Dan komt de verwerking zelf. Als het bijvoorbeeld over verbranding via draaitrommeltechnologie gaat, moeten we een goede mix van de afvalstromen realiseren, ‘het menu’, zodat de oven optimaal kan draaien. Zo’n verbrandingsproces houdt theoretisch gezien zichzelf in stand, maar daarvoor moet er constant voldoende energie aanwezig zijn. Afval dat weinig energie bevat, moet je samen verwerken met afvalstoffen met een hogere energiewaarde. Tegelijkertijd moet je ervoor zorgen dat de oven niet beschadigd raakt. De binnenkant is bekleed met tegels om de wanden te beschermen. Maar sommige stromen zijn corrosief; die kunnen de tegels beschadigen als je ze niet samen met minder corrosieve stromen verwerkt. Ten slotte houden we de emissies continu in de gaten. Een goede balans in het aanvaarden van de verschillende types afvalstoffen en het goed bewaken van het ‘voedingsmenu’ is een kunst op zich.”

“De mix moet dus precies goed zitten. En dat is niet makkelijk als de aangeleverde hoeveelheden altijd veranderen. We moeten met veel elementen rekening houden. Daarom staan overleg en samenwerking centraal in ons S&OP-verhaal. We zien het als een lange keten die start bij onze klanten en intern doorloopt via sales, aanlevering en productie tot bij de beheerders van externe installaties.”

“In de toekomst zal de puzzel er niet makkelijker op worden. Er liggen nieuwe uitdagingen voor ons. Droogte zal ervoor zorgen dat het transport via water moeilijk zal verlopen. Door overstromingen zullen wegen afgesloten worden. De onvoorspelbaarheid van het weer, veroorzaakt door klimaatveranderingen, zal de oorzaak zijn van de volgende supplychaindisruptie. Maar we hebben een sterk S&OP-proces op poten staan en zullen ook die uitdagingen aankunnen.”