"Een duurzaamheidsverslag moet geen goednieuwsshow zijn"

Waar vroeger de petroleumhaven Petroleum Zuid lag, is nu Blue Gate Antwerp in volle ontwikkeling. Publieke en private partners werken er samen aan het eerste circulaire, eco-effectieve bedrijventerrein van Vlaanderen. Bedrijven die zich er willen vestigen, worden uitgenodigd om die circulaire filosofie te adopteren, van het ontwerp van de gebouwen tot het zakenmodel dat ze hanteren.

In 2020 publiceerde Bopro in opdracht van de publiek-private samenwerking Blue Gate Antwerp Development (BGAD) een eerste duurzaamheidsverslag over het bedrijventerrein. Dat rapport krijgt in 2023 een grondige update. In de tussentijd worden de doelstellingen en indicatoren uit het eerste verslag nauwgezet opgevolgd.

Hoe kijken jullie terug op het eerste rapport?

Stefanie Geens, sustainability consultant bij Bopro: “Het eerste verslag was een hele uitdaging. Voor we daaraan konden beginnen, moesten we een duurzaamheidsstrategie opstellen waar iedereen – publieke én private partners – achterstond en die ook de input van de externe stakeholders reflecteerde. Dat was geen gemakkelijke oefening, want elke partner heeft andere belangen. Maar door veelvuldig te overleggen, kwamen we tot een consensus.”

“De basis van onze duurzaamheidsstrategie zijn de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de VN. We hebben alle 17 doelstellingen en 169 subdoelstellingen geanalyseerd en bekeken hoe we die op onze situatie konden toepassen. De hoofddoelstelling is dat je probeert om op geen enkele manier een negatieve impact te hebben op een van die doelen. Voor doelen als ‘Geen honger’ of ‘Geen armoede’ zetten we bijvoorbeeld in op de creatie van lokale werkgelegenheid bij bedrijven die mensen tewerkstellen die het moeilijk hebben om werk te vinden. Op die manier voorkom je onrechtstreeks dat die mensen in de armoede terechtkomen. Het doel van onze strategie is om een positieve impact te genereren en zo bij te dragen aan de SDG’s.”

Koen Willemsens, managementlid van Blue Gate Antwerp Development: “In een volgende stap beslisten we welke indicatoren of KPI’s (key performance indicators, red.) we wilden gebruiken om onze voortgang te meten. Een aantal belangrijke KPI’s volgden we van in het begin op, zoals de sanering van het terrein. DEME Environmental – een van de partners in BGAD – heeft voor het eerst in België een grondverwerkingscentrum op locatie gebouwd om transport uit te sparen en biologische sane­ringsmethodes te kunnen gebruiken. De ingenieurs monitoren dat proces nauwgezet.”

Geens: “Maar Blue Gate Antwerp gaat veel verder dan een gezonde bodem. We willen een duurzaam, innovatief, eco-effectief en watergebonden bedrijventerrein realiseren. Daarom hebben we ook meetbare KPI’s opgesteld rond duurzame vestigers, water, biodiversiteit, de rol van het openbaar domein …”

Geen select clubje

Volgend jaar staat de tweede editie van het duur­zaamheidsverslag gepland. Verwachten jullie ingrijpende wijzigingen?

Geens: “Voor het eerste rapport hebben we ambitieuze duurzaamheidsdoelstellingen opgesteld, het zou zonde zijn om daar komaf mee te maken en iets nieuws te brengen. Op inhoudelijk vlak zullen we dus voortbouwen op het bestaande kader en op de indicatoren. Dat zal wel evolueren naarmate het terrein zich ontwikkelt, maar continuïteit in een duurzaamheidsverslag draagt bij aan de transparantie. We vinden het daarom belangrijk om de KPI’s doorlopend op te volgen en communiceren daar regelmatig over. Elke update van ons rapport is een goed moment om die indicatoren te evalueren. Zijn ze nog relevant? Moeten we sommige targets scherper stellen? Zijn er nieuwe evoluties die we moeten opnemen? Zo houden we natuurlijk de nieuwe wetgeving rond de EU-taxonomie en de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) in de gaten om ons daar goed op voor te bereiden.”

Willemsens: “Ongetwijfeld zullen we vroeg of laat voor verrassingen komen te staan. De eerste vestigers op de Blue Gate Antwerp-site zijn al langer bezig met duurzaamheid. Of we onze doelstellingen zullen halen, hangt af van wie zich nog op de site zal vestigen. Bedrijven die momenteel nog niet heel ver staan, maar die een duurzame visie en sterke ambities hebben, zijn weliswaar ook welkom, we willen tenslotte geen select clubje van de allerduurzaamsten zijn. Blue Gate Antwerp moet een plek worden waar ondernemingen de kans krijgen om te verduurzamen. Wat wij doen, is hen waar mogelijk faciliteren.”

“We zullen wel altijd eerlijk blijven communiceren over onze vooruitgang. Ons duurzaamheidsverslag mag geen goednieuwsshow worden, het kan eens een jaar wat minder zijn. Belangrijk is dat je dan blijft praten met alle partijen, de resultaten blijft opvolgen en vasthoudt aan een verbetertraject.”

Geens: “Een duurzaamheidsverslag is ook een interne managementtool. Door je verhaal neer te schrijven, ga je het voor jezelf scherp stellen. Daarnaast zien wij ons duurzaamheidsverslag als een manier om onze directe omgeving, zoals omwonenden, inkijk te geven in wat we beogen en hoe we dat doen. En als we nog breder kijken, past het in ons opzet om het concept Blue Gate in de markt te zetten als een inspirerend voorbeeld. Zo hebben we ook een boek uitgebracht waarin we ervaringen en tips delen om duurzame projectontwikkelaars aan te moedigen de stap te wagen.”

Willemsens: “De bedrijven die zich op de site vestigen zullen allemaal een ‘ontwikkelplan’ opmaken gelinkt aan ons duurzaamheidsrapport, met daarin hun ambities en doelstellingen. Elk bedrijf zal dus op individueel niveau metingen uitvoeren en indicatoren monitoren, zodat ze hun duurzaamheidsrapport en ontwikkelplan jaarlijks kunnen updaten. We willen een echt ecosysteem creëren; het algemene ontwikkelplan voor de site loopt daarmee samen. De volgende update van het rapport voor de site zal dus ook linken naar de updates van de bedrijven.”

Wat zouden jullie andere bedrijventerreinen aan­raden die een duurzaamheidsstrategie en -verslag willen maken?

Geens: “Het is heel belangrijk om van bij de start een aantal concrete doelen vast te leggen. Daarvoor gebruik je best bestaande kapstokken, zoals de SDG’s. Zo behoed je je voor blinde vlekken en maak je gebruik van een aanpak die grondig geverifieerd is. Ook je duurzaamheidsverslag schrijf je aan de hand van bestaande frameworks. Dat geeft een forse boost aan de geloofwaardigheid van je rapport. Wij gebruiken de meest toegepaste standaard voor duurzaamheidsrapportering: de Global Reporting Initiative of GRI. Dat biedt een omvattend kader waarmee kleine en grote ondernemingen sinds 2000 rapporteren over hun economische, ecologische en sociale impacts.”

Willemsens: “Als je net als wij eens om de twee of drie jaar rapporteert, moet je je stakeholders wel blijven informeren. Daarmee bedoelen we niet alleen het management, maar ook de mensen op de werkvloer. Om je plannen te doen slagen, moeten ze leven in je organisatie en moet iedereen eraan meewerken.”

Geens: “Maar het allerbelangrijkste is nog altijd: durf de stap te zetten. Ons eerste verslag heet niet voor niets Be Good And Dare. Doe het gewoon. De eerste keer zal het niet perfect zijn. Je zal dingen vergeten en overbodige zaken meenemen. Je stakeholders zullen van zich laten horen. Maar zo weet je wat ze relevant vinden. Die lessons learned kan je dan weer meenemen voor de volgende editie.”