Drinkwater uit de regenwaterput: winnen we zo de strijd tegen droogte?

Als burgers moeten we leren om spaarzamer met drinkwater om te springen. Sinds 2017 kregen we immers elk jaar te maken met langdurige periodes van droogte en namen de grondwaterpeilen een diepe duik. Onder invloed van een opwarmend klimaat zal het in de zomer bovendien minder gaan regenen, waardoor extreme droogte nog vaker zal voorkomen.

Tegelijk zijn er nog heel wat mensen die zelf grondwater oppompen, onder meer voor hun drinkwaterbehoefte. Hoe dat komt? Is een woning of boerderij te veraf gelegen, dan is de waterdruk in de leiding niet hoog genoeg en kan de kwaliteit van het water niet gewaarborgd worden omdat het water in de leiding stagneert. “In zulke geïsoleerde gevallen maken burgers en landbouwers gebruik van grondwater als drinkwater, toch als de grondwaterkwaliteit dat toelaat. Alleen daalt de beschikbaarheid van grondwater zienderogen door de droogte van de voorbije jaren. De afgelegen huizen hebben daardoor op sommige momenten geen of weinig water ter beschikking en zetten door het oppompen van grondwater bijkomende druk op de grondwatertafel”, zegt Ortwin Deroo, manager Businessontwikkeling bij De Watergroep.

Regenwater zuiveren

De Watergroep ziet heil in decentrale watervoorziening: het hergebruik van regenwater of grijs afvalwater, het water dat we in het huishouden verbruiken. Een voorbeeld van wat er precies mogelijk is, levert De Watergroep in Harelbeke, waar een proefinstallatie bij een landbouwersgezin regenwater zuivert tot drinkwaterkwaliteit. Evelyn De Meyer, projectmanager Decentrale Watervoorziening bij De Watergroep: “Met steun van het Europese LIFE-programma hebben we bij dat gezin twee regenwaterputten van elk 20.000 liter laten installeren. Die putten zijn aangesloten op een proefcontainer met waterzuiveringssystemen van drie verschillende technologieleveranciers. Het komende anderhalf jaar testen we telkens gedurende zes maanden een van de verschillende systemen. Via sensoren gaan we na welke technologie de beste waterkwaliteit oplevert en welke kritische parameters we van dichtbij moeten opvolgen.”

De kostprijs voor een decentrale watervoorziening is stevig. Maar de verwachting is dat de prijs van dergelijke systemen zal dalen naarmate de vraag hoger wordt.

Neutrale kwaliteitscheck

De proefopstelling in Harelbeke zal nuttige inzichten opleveren over de omzetting van regenwater naar drinkwater, maar zal het systeem ook te kopiëren zijn? Is het betaalbaar voor een modaal gezin? De Meyer: “De kostprijs is stevig, hoger dan een klassieke aansluiting op het net. Maar de verwachting is dat de prijs van dergelijke systemen zal dalen naarmate de vraag hoger wordt. En we proberen een solidair tarief uit te werken voor iedere klant. Om dit systeem breed te kunnen uitrollen, moeten we uiteraard zeker zijn dat we de kwaliteit en de kwantiteit op elk moment kunnen garanderen. De proeven die we momenteel uitvoeren, moeten ons daar een duidelijker zicht op geven.”

Deroo: “Er bestaan vandaag al verschillende plug-and-play-systemen om regenwater of grijswater te zuiveren voor hergebruik, maar die geven geen garantie over de uiteindelijke kwaliteit van het water. Bij De Watergroep staan we daar wel garant voor. Via proefprojecten zoals deze, waarbij we vooral focussen op de kwaliteit, kunnen we bestaande systemen onafhankelijk tegen het licht houden. Op termijn is het onze bedoeling decentraal en circulair waterhergebruik aan onze dienstverlening toe te voegen.”

Amfithewater

Een ander alternatief is het centraal opvangen en verdelen van hemelwater. Zoals het systeem dat De Watergroep samen met intercommunale Interleuven in Tervuren uitrolt, bij de inrichting van het toekomstige bedrijventerrein Keiberg-Vossem. Het terrein krijgt een ‘amfithewater’, een waterdicht stormbekken dat ingepast is in een groene ontspanningsplek in open lucht. Deroo: “In het bekken kunnen we jaarlijks minstens 36.000 kubieke meter regenwater opvangen en stockeren. Zodra het bekken gevuld is, wordt het leeggepompt om het water te behandelen. Daarna kunnen bedrijven het water gebruiken. Op die manier zullen we een ‘huishoudwaternet’ aanleggen voor alle bedrijven van het park. We maken van het regenwater geen drinkwater, maar het zal voor de bedrijven perfect te gebruiken zijn om toiletten te spoelen, om mee schoon te maken en om tuinen te besproeien.”

Bijkomende troef in Tervuren: gezuiverd water dat niet meteen gebruikt wordt, zal in de ondergrond worden opgeslagen. Op het verharde terrein kan regenwater moeilijk in de grond dringen, wat in periodes van hevige regenval al meermaals tot wateroverlast heeft geleid bij omwonenden. “Door het water op te slaan, kunnen we dat helpen voorkomen en wapenen we de bodem tegelijk tegen periodes van aanhoudende droogte. Dit soort systeem is niet nieuw, het wordt bijvoorbeeld al in verschillende steden toegepast en bij de aanleg van nieuwe wijken. Het zou natuurlijk nog beter ingeburgerd moeten raken. Daar willen wij graag aan meewerken”, aldus Deroo.

Op termijn is het onze bedoeling decentraal en circulair waterhergebruik aan onze dienstverlening toe te voegen.

Hybride drinkwatersystemen

De toekomst van de watervoorziening ziet De Watergroep als een hybride mix van centrale en decentrale systemen. De Roo: “We zien een duidelijke parallel met de productie en levering van energie. In het verleden vertrouwden we voor de verwarming van onze huizen op centrale stookplaatsen, die hele woonwijken konden verwarmen. Op termijn kwam er een shift naar meer individuele verantwoordelijkheid en namen we de energie van ons huishouden zelf in handen. Via warmte-koudeopslag of wijkenergienetten evolueren we nu opnieuw naar een gemeenschappelijk verhaal. Voor drinkwater zwaait die pendel ook heen en weer, maar lopen we wel achter op de energiemarkt. Bedrijven in ons land met een grote watervoetafdruk doen al jaren aan decentrale wateropwekking en circulair hergebruik, deels omdat ze daartoe verplicht worden, deels omdat ze duurzamer willen omspringen met water of omdat het hun waterfactuur doet dalen. Die technieken en inzichten willen we geleidelijk aan ook laten doorstromen naar Vlaamse kmo’s én huishoudens.”

De proefprojecten in Harelbeke en Tervuren passen helemaal in die toekomstvisie. Deroo: “Met een gemiddeld drinkwaterverbruik van 80 à 85 liter per persoon per dag behoort Vlaanderen tot de beste leerlingen van de klas. Maar we kunnen allemaal nog slimmer omgaan met onze natuurlijke waterbronnen door het lokaal op te slaan en terug in te zetten tijdens lange droge periodes.”

“Om het volledige watersysteem klaar te maken voor de toekomst is het nodig om de opslag van hemelwater in de bodem te combineren met het aanbieden van andere vormen van water via decentrale en circulaire ingrepen. Zo zal ook het centrale drinkwatersysteem robuuster worden en zal De Watergroep op elk moment haar klanten kunnen blijven voorzien van drinkwater.”