De chocoladeproducent die scholen ging bouwen in Tanzania

“In 2017 waren we een van de eerste ondernemers die zich inschreven voor het Voka Charter Duurzaam Ondernemen,” zegt Marc Quirijnen, CEO van Kim’s Chocolates. “Voor ons vergde het geen extra grote inspanningen om het charter te krijgen. Sinds de verhuis van ons bedrijf van Aarschot naar Tienen in 2007, trekken we volop de kaart van de duurzaamheid. Zo investeerden we miljoenen euro’s in zonnepanelen, bouwden we een eigen waterzuiveringsinstallatie en beschikken we over een innovatief systeem voor luchtverversing. De drijfveer voor die initiatieven? Een oprechte bezorgdheid om onze negatieve impact op het milieu en de mens zo klein mogelijk te houden en de planeet in goede staat te kunnen doorgeven aan onze kinderen.”

Een van de paradepaardjes van deze duurzame bedrijfsvoering is ‘Cocoa for Schools’. Fons Maex, oprichter van Kim’s Chocolates, was in 2010 in Tanzania op zoek naar nieuwe cacaoplantages. De levensomstandigheden van de cacaoboeren grepen hem zo aan dat hij besloot te helpen. Kim’s Chocolates wilde groeien als bedrijf, maar dat kon niet ten koste gaan van de partnerschappen in de landen van herkomst van de cacaoboon. En wat is er beter om lokale gemeenschappen naar een hoger niveau te tillen dan onderwijs? Wat begon als de bouw van één basisschool in 2016, groeide uit tot een grootschalig project, met lokale verankering.

Premie voor cacaoboeren

Quirijnen: “Je hebt drie dingen nodig om scholen te kunnen bouwen: geld, materiaal en werkkrachten. Kim’s Chocolates is geen onderneming met enorme financiële middelen. Daarom moesten we een slimme manier vinden om de bouw van de scholen te financieren. Sinds het bezoek van Fons Maex gaan de premies voor de aankoop van de cacaobonen die we nodig hebben op jaarbasis volledig naar de gemeenschappen in Tanzania. Sinds 2015 betalen we op 98 procent van onze cacaobonen premies, waardoor we eigenlijk al enige tijd vooroplopen op wat het latere ‘Beyond Chocolate’-initiatief (zie kader) voorschreef.”

“Vroeger kwamen de premies in een grote pot terecht en gingen naar “1001 anonieme waardevolle projecten” van onze leveranciers, waarbij het niet altijd even duidelijk was voor de sponsors waar het geld naartoe ging. In plaats daarvan wilden wij onze bijdragen liever in een eigen pot houden en het integraal aan ons project in Tanzania besteden. Zo konden we zelf echt impact hebben op de gemeenschap. ‘Cocoa for schools’ werd bovendien verankerd in een vzw-structuur. Het is een juridische entiteit, met veel transparantie. Als je doneert, weet je waar je geld naartoe gaat. Om een idee te geven: in 2019 verzamelde Kim’s Chocolate voor 900.000 euro aan premies. Dat bedrag wordt dan nog aangevuld door sponsors, zowel klanten als particulieren die ons project steunen. Met zo’n bedrag kan je ontzettend veel doen in Tanzania.”

Zelfstandigheid voor vrouwen

“De financiële draagkracht van ons project is intussen verzekerd. Voor de bouwstoffen maken we zoveel mogelijk gebruik van lokale producten. Zo worden de bakstenen in de dorpen zelf geproduceerd. Door de lokale gemeenschappen te betrekken, wordt het project bovendien door hen gedragen. Ook voor de bouw van de klaslokalen doen we een beroep op de inwoners. Enkel de ingenieur die de werken opvolgt is extern. Die gaat dorp na dorp af.”

Intussen heeft ‘Cocoa for Schools’ een veel bredere scope dan het bouwen van lagere scholen. Zo werd er een project opgestart om vrouwen meer zelfstandigheid, “empowerment”, te bieden, worden boeren opgeleid om hun plantages beter te beheren en werd er een kwekerij voor jonge cacaoplantjes opgezet. “Ook de doorstroom naar het middelbaar onderwijs willen we nu faciliteren. De nood aan schoolinfrastructuur is daar minder nijpend, maar er zijn voldoende andere uitdagingen, zoals tienerzwangerschappen bij jonge meisjes. Daarom zijn we gestart met de bouw van een meisjesinternaat: door meisjes naar de middelbare school op internaat te sturen, verminderen we het risico op zwangerschap. Een andere idee - dat weliswaar nog in de embryonale fase zit - is de aanleg van waterputten.”

Duurzaam ‘avant la lettre’

Wie de initiatieven van Kim’s Chocolate en de zeventien SDG’s op een rijtje zet, kan niet anders dan concluderen dat het bedrijf de SDG’s ademt. “Hoewel we in de praktijk talloze zaken doen die binnen de SDG’s kaderen, hebben we het er binnen ons bedrijf eigenlijk weinig over. Dat soort terminologie klinkt voor ons niet erg authentiek. Ik zeg altijd dat we duurzaam ‘avant la lettre’ waren.”

“Medewerkers sensibiliseren over hun watergebruik, werken aan conflictvermijding op de werkvloer, het inperken van de CO₂-uitstoot van ons bedrijf, investeren in zonnepanelen en waterzuivering, ons project in Tanzania ... Dat zijn voor ons heel logische keuzes, waarvoor we geen dure consultants nodig hebben. We maken die keuzes niet omdat het ‘bon ton’ is om dat te doen, maar uit overtuiging om iets te doen voor onze kinderen en kleinkinderen. En dat dit samenvalt met het SDG-verhaal is mooi, maar voor ons van ondergeschikt belang. We zijn vooral doeners, die in de eerste plaats het beste willen voor ons bedrijf én onze partners (in het zuiden). Het feit dat in 2015 reeds 98 procent van onze chocolade voldeed aan de criteria voor duurzame chocolade voorgeschreven door het Beyond Chocolate-initiatief, illustreert ook nog eens onze voortrekkersrol. Daar zijn we echt trots op.”

Meer info: www.cocoaforschools.be