Coming soon: de nieuwe Europese richtlijn over duurzaamheidsverslaggeving
In 2026 is het zover: dan moet een aanzienlijk aantal organisaties voor het eerst een duurzaamheidsverslag publiceren om te voldoen aan een nieuwe Europese richtlijn. Die richtlijn, de CSRD, werd vorig jaar aangekondigd en zal een impact hebben voor zo’n 50.000 ondernemingen. Ook voor jouw bedrijf?
Susanovamagazine juni 2022
Enkele jaren geleden sprak Europa de ambitie uit om tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent ter wereld te worden. Om die doelstelling te halen is het onder meer belangrijk dat investeringen binnen de EU maximaal naar duurzame activiteiten en bedrijven vloeien. Dat brengt voor investeerders twee vragen met zich mee. Ten eerste: welke activiteiten zijn duurzaam? En ten tweede: welke bedrijven zijn goed bezig wat duurzaamheid betreft?
“De EU-taxonomie die begin dit jaar in werking trad geeft een antwoord op de eerste vraag”, zegt Katelijne Norga, hoofdredacteur van Susanova en zaakvoerder van consultancybedrijf Pantarein. “Het is een lijst met activiteiten en technologieën die een duurzaam stempel krijgen, bedoeld om beleggers te helpen het kaf van het koren te scheiden.”
“Om de tweede vraag te beantwoorden is er nood aan transparante, betrouwbare en vergelijkbare informatie over de duurzame prestaties van bedrijven. Enter de Corporate Sustainability Reporting Directive of ‘CSRD’: de nieuwe richtlijn voor duurzaamheidsrapportering die de Europese Commissie in 2025 wil laten ingaan.”
"Ik raad aan om de ontwerpstandaarden nu al te bekijken. Het kan helpen om alvast na te denken over een duurzame strategie."
Uniforme standaard
De CSRD zal voortbouwen op de huidige richtlijn over duurzaamheidsverslaggeving: de Non-Financial Reporting Directive. Norga: “Die geldt vandaag voor zo’n 11.700 grote bedrijven in de EU. Zij zijn verplicht om jaarlijks een rapport te maken waarin staat hoe ze omgaan met de sociale en de milieu-impact van hun activiteiten. Zo kunnen investeerders, consumenten, beleidsmakers en anderen naast de financiële ook de niet-financiële prestaties van die bedrijven tegen het licht houden.”
“Hoewel de nieuwe richtlijn voor heel wat bedrijven extra werk kan betekenen, zal ze een duurzaamheids-verslag opstellen ook eenduidiger maken. Er komt immers een uniforme EU-standaard die verduidelijkt hoe je moet rapporteren over je milieu-impact, over hoe je omgaat met sociale risico’s en over je bestuurlijk beleid – de zogenaamde ESG-criteria. De standaard zal ervoor zorgen dat alle grote bedrijven in de EU op dezelfde manier rapporteren.”
Eerste ontwerp
De European Financial Reporting Advisory Group, belast met de opdracht om de standaard uit te werken, kwam begin mei met een eerste ontwerp naar buiten. In totaal werden er elf standaarden gepubliceerd. “De ontwerpstandaarden komen overeen met de onderwerpen waarover ondernemingen verplicht moeten rapporteren in hun toekomstige duurzaamheidsverslag. Het gaat om vijf standaarden rond milieu (klimaatverandering; milieuverontreiniging; water en mariene grondstoffen; biodiversiteit en ecosystemen; grondstoffengebruik en circulaire economie, red.), vier rond sociale topics (personeel; medewerkers in de waardeketen; getroffen gemeenschappen; consumenten en eindgebruikers) en twee rond bestuurlijk beleid (risicobeheersing en interne controles; zakelijk gedrag).”
“Alle standaarden zijn nog tot 8 augustus online te raadplegen in het kader van een publieksconsultatie. Daar kunnen bedrijven en andere organisaties – maar ook de Europese burger – er hun mening over kwijt. Ik raad aan om deze eerste set rapporteringsstandaarden nu al te bekijken. Het kan helpen om alvast na te denken over een duurzame strategie en een roadmap, die uitstippelt hoe en tegen wanneer je bedrijf op de diverse ESG-domeinen vooruitgang gaat boeken.”
"Rapporteren onder de CSRD betekent rapporteren over je impact in de hele waardeketen. Van bij je toeleveranciers tot aan de consument."
‘Dubbele materialiteit’
De uniforme standaard zal een belangrijke link leggen tussen duurzaamheids- en financiële verslaggeving. “Dat komt omdat de CSRD het principe van ‘dubbele materialiteit’ introduceert”, zegt Norga. “Ondernemingen moeten niet alleen hun impact op mens en planeet in kaart brengen, ze moeten ook rapporteren over de impact van duurzaamheidsrisico’s en -kansen op hun financiële gezondheid.”
“Zo zullen ze een inschatting moeten geven van de financiële effecten die klimaatrisico’s kunnen hebben op hun business. Bijvoorbeeld fysieke risico’s – zoals extreme weersomstandigheden – maar ook transitierisico’s, zoals de impact van strengere wetgeving of nieuwe belastingen. Daartegenover staan de financiële opportuniteiten van de groene transitie. Denk aan verminderde kosten door energiebesparingen. Ook daarover moet gerapporteerd worden.”
“Rapporteren onder de CSRD betekent rapporteren over je impact in de hele waardeketen. Van bij je toeleveranciers tot aan de consument. Een voorbeeld zijn de scope 3-emissies van je bedrijf. Die moeten de CO2-uitstoot in de volledige levenscyclus van je producten of diensten omvatten. Een ander voorbeeld is de impact die je hebt om schendingen van de mensenrechten door onderaannemers tegen te gaan. Al dat soort impacts zullen nauwgezet opgevolgd en gerapporteerd moeten worden.”
50.000 ondernemingen
Intussen hebben het Europees Parlement en de Europese Raad een compromis bereikt over de CSRD: een duurzaamheidsverslag wordt dus verplicht voor ongeveer 50.000 ondernemingen. Wanneer het eerste verslag er dan moet liggen? Dat hangt af van het type organisatie. Voor entiteiten van openbaar belang is dat 2025 (rapportage over het jaar 2024), voor grote bedrijven 2026 (rapportage over het jaar 2025) en voor beursgenoteerde kmo’s 2027 (rapportage over het jaar 2026).
Hoor ik bij die 50.000 ondernemingen?
De EU-verplichting om een duurzaamheidsrapport te publiceren zal gelden voor alle:
- ondernemingen ingeschreven op een gereguleerde markt in de EU, uitgezonderd micro-ondernemingen
- grote Europese bedrijven of dochterondernemingen van een niet-Europees bedrijf. Om ‘groot’ te zijn, moet je twee van de volgende criteria kunnen afvinken:
- een netto-omzet van meer dan 40 miljoen euro
- een balanstotaal van meer dan 20 miljoen euro
- meer dan 250 werknemers
- verzekeringsondernemingen en kredietinstellingen
- entiteiten van openbaar belang
- beursgenoteerde bedrijven, ook kmo’s die beursgenoteerd zijn
Waarover moet ik rapporteren?
Om aan de CSRD te voldoen, moet je rapporteren over:
- je beleid voor maatschappelijk verantwoord ondernemen
- de resultaten van dat beleid, gestaafd met prestatie-indicatoren
- de risico’s verbonden aan je producten, diensten en bedrijfsvoering (risico's voor het milieu, het personeel en de maatschappij, risico’s op schending van de mensenrechten en risico’s op corruptie)
- hoe je als bedrijf die risico’s beheert
Het duurzaamheidsverslag moet ook een overzicht bevatten van de prestatie-indicatoren gebaseerd op de (toekomstige) EU-standaard. Dat is een eerste verschil met de huidige Non- Financial Reporting Directive. Een ander verschil is de verplichting om het verslag te laten auditen door een onafhankelijke partij en om het een digitale ‘tag’ te geven zodat het door machines gelezen kan worden en gebruikt kan worden op een Europees single access point.